Toplumsal şiddet ve terör olaylarında işlenen suçlardan bir tanesi de mala zarar verme, kamu malına zarar verme suçudur. Eylemciler genellikle bankalara, kamu kurumlarına ve kamu mallarına hatta özel mallara bile zarar vermektedir. Burada yapılması gereken en önemli ayrım özel mal ile kamu malı ayrımıdır. Çünkü Kamu malına zarar verme eylemi özel mala zarar verme eylemine göre daha ağır cezayı gerektiren bir eylemdir. Aslında Türk Ceza Kanununda tek bir suç tanımı yapılmıştır. Mala Zarar verme eylemi olarak adlandırılan bu suçun nitelikli hallerinden birisi Kamu Malına zarar verme eylemdir.
Bilindiği üzere bir başkasının veya kamunun malına zarar vermek, onu kırmak, tahrip etmek, bozmak, kullanılamaz hale getirmek Türk Ceza Kanunu’na göre suç olarak sayılmaktadır. Kanun Metnine göre mala zarar verme suçunu şu şekilde tanımlar; Başkasının taşınır veya taşınmaz malını kısmen veya tamamen yıkan, tahrip eden, yok eden, bozan, kullanılamaz hale getiren veya kirleten kişi, mağdurun şikayeti üzerine, dört aydan üç yıla kadar hapis veya adlî para cezası ile cezalandırılır. Metinden anlaşılacağı üzere mala zarar verme suçu oluşması için bir taşınır veya taşınmaz mal üzerinde haksız bir fiil sonucu başkası aleyhine bir zarar olmalıdır. Kanuna göre bu suç şikayete bağlıdır. Kanunu metininde bu suçun nitelikli hallerini de tanımlamıştır.
İşte mala zarar verme suçunun nitelikli halleri:
Mala zarar verme suçunun;
- a) Kamu kurum ve kuruluşlarına ait, kamu hizmetine tahsis edilmiş veya kamunun yararlanmasına ayrılmış yer, bina, tesis veya diğer eşya hakkında,
- b) Yangına, sel ve taşkına, kazaya ve diğer felaketlere karşı korunmaya tahsis edilmiş her türlü eşya veya tesis hakkında,
- c) Devlet ormanı statüsündeki yerler hariç, nerede olursa olsun, her türlü dikili ağaç, fidan veya bağ çubuğu hakkında,
- d) Sulamaya, içme sularının sağlanmasına veya afetlerden korumaya yarayan tesisler hakkında,
- e) Grev veya lokavt hallerinde işverenlerin veya işçilerin veya işveren veya işçi sendika veya konfederasyonlarının maliki olduğu veya kullanımında olan bina, tesis veya eşya hakkında,
- f) Siyasi partilerin, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının ve üst kuruluşlarının maliki olduğu veya kullanımında olan bina, tesis veya eşya hakkında,
- g) Sona ermiş olsa bile, görevinden ötürü öç almak amacıyla bir kamu görevlisinin zararına olarak, İşlenmesi halinde, fail hakkında bir yıldan dört yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.
Yukarıda belirtildiği üzere a bendinde Kamu Malına Zarar durumunu açıklamaktadır. Bu bende göre kamu malı tanımı çok geniş tutulmaktadır. Şöyle ki; Direkt Kamu Kurum ve Kuruluşuna ait malların yanında, kamu hizmetine tahsis edilmiş mallarda kamu kurum ve kuruluşuna ait olmasa bile bu tanıma uymaktadır. Yine Kamunun yararına ayrılmış yer, bina, tesis veya diğer eşyalarda bu tanıma göre kamu malı sayılmaktadır.
Örnek Verilecek olursa sermayesinin yarısından fazlası kamuya ait olan bankaların ATM’lerine verilen zararlar Yargıtayın kararlarına göre kamu malı olarak sayılmaktadır. Özel banka ATM’lerine verilen zararlar ise mala zarar verme suçunu oluşturmaktadır. Kamu bankaların dan sermayesi hazineye ait olanların malları kamu malı olarak sayılmaktadır. Bu husus sermayesinin tamamı hazineye ait olan diğer kuruluşlar veya anonim şirketler içinde geçerlidir.
Örnek Yargıtay Kararı verilecek olunursa Yargıtay 15. Ceza Dairesinin 2015/21561 sayılı kararında ;
Özetle sanıkların kart kopyalamak ve şifre çalmak amacıyla düzenek yerleştirmek için Banka ATM sine gelen dolandırıcılar ilk olarak ATM üzerinde bulunan kamerayı spreyler boyayarak görünmez hale getirirler. Daha sonra çevreleri kalabalık olduğu için düzeneği yerleştiremeden oradan ayrılırlar. Daha sonra banka şikayeti üzerine Kamu Malına Zarar verme suçundan haklarında dava açılır ve Yargıtay kararında verilen cezayı onar. Buradaki önemli husus dolandırıcılık eylemlerinin yarıda kaldığı için cezaya konu olmamasıdır.
İşte Yargıtay Kararının Tam Metini;
“…Mala zarar verme suçu başkasının mülkiyetinde bulunan taşınır veya taşınmaz malın kısmen veya tamamen yıkılması, tahrip edilmesi, yok edilmesi, bozulması kullanılamaz hâle getirilmesi veya kirletilmesiyle oluşur. Bu bakımdan, söz konusu suç, seçimlik hareketli bir suçtur. Yıkma, yalnızca taşınmazlar için söz konusudur. Taşınmazın önceki kullanış biçimine uygun olarak bir daha kullanılamaz duruma getirilmesini ifade eder. Yok etme, suça konu şeyin maddî varlığını ortadan kaldırmaktır. Bozma, suça konu şeyin, amacına uygun olarak kullanılması olanağını ortadan kaldırmaktır. Kirletme, başkasının binasının duvarına yazı yazmak, resim yapmak, afiş ve ilân yapıştırmak şeklinde gerçekleştirilmektedir.
Sanıkların, daha önceden dolandırıcılık yapma hususunda aralarında anlaştıkları, bu kapsamda … Valiliği önünde bulunan … Bankasına ait ATM cihazının önüne geldikleri, sanık …’ın ATM cihazını gösteren güvenlik kamerasını sprey boya ile boyadığı, diğer sanık …’ın da bu sırada etrafı gözetlediği, ancak etrafın kalabalık olması nedeniyle sanıkların ATM cihazından kartları sıkıştırarak veya kopyalayarak para çekmek için herhangi bir düzenek kuramadan suç mahallinden ayrıldıkları, bu şekilde sanıkların üzerlerine atılı kamu malına zarar verme suçunu işlediklerinin iddia edildiği olayda, sanık savunması, müşteki ifadesi, banka yazısı ve tüm dosya kapsamına göre suçun sanıklar tarafından işlendiği sabit olmakla bu gerekçelere dayanan mahkemenin kabulünde bir isabetsizlik bulunmamıştır.
Yapılan yargılamaya, toplanıp karar yerinde gösterilen delillere, mahkemenin kovuşturma sonuçlarına uygun olarak oluşan kanaat ve takdirine, incelenen dosya kapsamına göre, sanıkların temyiz itirazlarının reddiyle hükmün ONANMASINA, 26.02.2015 tarihinde oy birliğiyle karar verildi….”
Kanunda sayılan bir diğer nitelikli hal ise eylemin işleniş biçimine ilişkindir. Maddenin devamında;
Mala zarar verme suçunun;
- a) Yakarak, yakıcı veya patlayıcı madde kullanarak,
- b) Toprak kaymasına, çığ düşmesine, sel veya taşkına neden olmak suretiyle,
- c) Radyasyona maruz bırakarak, nükleer, biyolojik veya kimyasal silah kullanarak, İşlenmesi halinde, verilecek ceza bir katına kadar artırılır.
3) Mala zarar verme suçunun işlenmesi sonucunda haberleşme, enerji ya da demiryolu veya havayolu ulaşımı alanında kamu hizmetinin geçici de olsa aksaması hâlinde, yukarıdaki fıkralar hükümlerine göre verilecek ceza yarısından iki katına kadar artırılır.
Buradaki olaya örnek vermek gerekirse Terör eylemlerinde veya izinsiz gösterilerde kamu mallarına yönelik olarak yapılan yakma eylemler veya havai fişek benzeri maddeler ile tahrip edilmesine yönelik eylemlerde mala zarar verme suçunun nitelikli hallerinden sayılmaktadır.
